NIEUW! Neem deel aan de Kijk- en Luisterzoektocht langs de Arthur Naeyaert Fietsroute

Ontdek de geheimen van Arthur Naeyaert tijdens de Eerste Wereldoorlog!

Dompel jezelf onder in een spannende kijk- en luisterzoektocht langs de Arthur Naeyaert-fietsroute! Verken 32 kilometer prachtig landschap in Torhout en Lichtervelde terwijl je het verhaal van deze oorlogsrebel ontdekt.

Bij elk van de 11 stopplaatsen wacht een QR-codebord op je, klaar om je mee te nemen op een onvergetelijke reis door de geschiedenis. Luister naar de verhalen die verborgen zijn in de QR-codes en laat je verbeelding de vrije loop.

Maar dat is nog niet alles! Binnen een straal van 25 meter van elke halte wachten 35 intrigerende objecten om ontdekt te worden. Plaats elk object op zijn juiste plek en ontrafel zo meer geheimen uit het verleden.

En als je denkt dat je alles weet, test dan je kennis met 15 uitdagende vragen die zijn gebaseerd op de 11 verhalen. Het wordt een ware uitdaging voor je geest!

Dus stap op de fiets, scan de QR-codes en laat je meeslepen door het verleden van Arthur Naeyaert. De Arthur Naeyaert-fietsroute wacht op jou om zijn mysterie te ontrafelen!

Alle info op: extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.visittorhout.be/file/download/38227/422378C7C84536FA8A70B3C6CF42C7BC

Schoolkinderen verdiepen zich in de geschiedenis van Torhout

Van 11 januari tot en met 16 februari 2023 komen 506 kinderen van het 5de en 6de leerjaar van de Torhoutse basisscholen naar het Torhoutse Vrijetijdshuis om er kennis te maken met de geschiedenis van Torhout via studerend lezen en drama. In de verschillende workshops komt ook het ontsnappingsverhaal van ARTHUR NAEYAERT aan bod, wanneer hij voor de eerste keer ontsnapt uit de handen van de Duitse bezetter via het vensterraam van de wachtzaal van de Ortskommandantur. Daarnaast boetseren de leerlingen ook duiven in klei. Die 300 duiven krijgen vanaf juni een plaats op het nieuwe marktplein om duidelijk te maken dat iedereen er welkom is. Prachtig initiatief van de Stad Torhout en proficiat aan alle leerkrachten en medewerkers.

Zedelgemse Zichtenroute – halte 7: “Hoe deze kapel ooit een schuiloord werd van de Torhoutse oorlogsrebel”

Op maandag 20 juni 2022 is de ‘Zedelgemse Zichtenroute’ officieel ingehuldigd, een bewegwijzerde audio-fietsroute van 34 Km lang met 15 stopplaatsen met hartverwarmende spannende verhalen verspreid over Groot-Zedelgem. Op stopplaats 7 komt Arthur Naeyaert  in beeld. Blij dat ik, als één van de vertellers van de 15 audioverhalen, mijn steentje heb kunnen bijdragen aan deze unieke zichtenroute met prachtige pentekeningen van Balder Goethals. Een dikke proficiat aan Ignace en Balder Goethals en aan alle initiatiefnemers en de gemeente Zedelgem.

In augustus 2010 bracht Kathleen Naeyaert, de jongste kleindochter van Arthur uit Canada, samen met haar man Ken Letwin en hun zonen Michael en David een bezoek aan het nachtelijk schuiloord van hun grootvader Arthur Naeyaert. Ook op de foto wijlen Jules Naeyaert, zoon van Victor (jongere broer van Arthur), met zijn vrouw Marie-Thérèse.

Voor achterkleinzoon Michael kon zijn dag niet meer stuk wanneer hij ging schuilen onder het altaar in de Hollevoordekapel. Michael schreef het voorwoord van mijn boek.

Met de fiets via QR-codes in het spoor van Arthur Naeyaert

Op de vraag van de Dienst Toerisme Torhout naar fietsroutes werd door tal van enthousiaste fietsfanaten gretig op ingegaan. Het lag voor de hand dat Jozef Vackier en Daniël Lansens de ‘Arthur Naeyaert route’ voorstelden. Deze was immers enkele jaren geleden ook als gegidste route te volgen. Toch werden enkele wijzigingen aangebracht. De audiofietstocht doet niet langer Veldegem aan maar loopt nu ook over Lichtervelde. Aan deze route werden 11 verhalen gekoppeld.

De audiofietstocht telt 32km en loopt over landelijke wegen van Torhout en Lichtervelde met 9 haltes. De verhalen kunnen via ter plaatse aangebrachte QR-codes opgevraagd worden. Je hoort en ziet op jouw smartphone of tablet hoe de stoutmoedige Arthur Naeyaert, de Torhoutse oorlogsrebel, de Duitse bezetter belaagt en steeds te slim af is. Niet voor niks wordt hij betiteld als «De Schrik der Duitschers». De gesproken verhalen zijn volledig ondertiteld voor slechthorenden en doven. De geacteerde verhalen worden met veel enthousiasme gebracht door tien actrices en acteurs onder regie van Ignace Goethals: verteller (Cathy Legley), Arthur (Ignace Goethals), Idalia (Claudine Goethals), Belgische sergeant (Briek Vancompernolle), Miel (Frank Arnou), Odiel (Jean-Michel Derous), Duitse officier (Briek Vancompernolle), Richard (Jos Bruynooghe), Marie Gevaert (Jaklien Dumarey), Fientje (Jutta Lernout), Margaretha (Beatrix Gyssels) en HCV Video (audio opname + montage).
De haltes zijn herkenbaar door twee bij elkaar geplaatste rechthoekige fietsbordjes. Het ene bordje duidt de rijrichting aan en het op andere staat de QR-code met het nummer van de halte weergegeven.

De fietstocht start aan de voorzijde van het Oud Stadhuis waar een eerste verhaal wordt verteld en geacteerd. Het eerste QR-code bord van de start staat op de hoek van de bank ‘BNP PARIBAS FORTIS. De laatste QR-code bevindt zich aan de rechter zijgevel van ditzelfde Stadhuis. De flyer met routeplan is gratis verkrijgbaar aan de balie in het Vrijetijdshuis (Oud Stadhuis) op de Markt in Torhout.
Alvast veel fietsplezier gewenst!

Zondagnamiddag 19 september 2021 hebben we met het overgrote deel van de medewerkers de Arthur Naeyaert route gereden. Een onvergetelijke fietstocht met veel leute en plezier.

DE ARTHUR NAEYAERT ROUTE MAKING OF

Beste Arthur Naeyaert fietsvrienden,
De drie sessie van de audio-opnames zijn vlot en succesvol verlopen.
Met veel enthousiasme gaven verteller (Cathy), Arthur (Ignace), Idalia (Claudine), Belgische sergeant (Briek), Miel (Frank), Odiel (Jean-Michel), Duitse officier (Briek), Richard (Jos), Marie Gevaert (Jaklien), Fientje (Jutta), Margaretha (Beatrix) en Hervé (audio opname + montage) het beste van zichzelf.
De 11 audio-verhalen zijn door Hervé met veel vakmanschap ingeblikt en voorzien van de bijhorende foto’s en achtergrondgeluiden.
De Arthur Naeyaert audiofietstocht telt 32 km en loopt over het grondgebied van Torhout, Gits en Lichtervelde. De route is al enkele weken bewegwijzerd. Zondag 4 juli werden, in afwachting van de definitieve QR codeborden, de voorlopige QR-code borden geplaatst door collega medewerker en initiatiefnemer van de fietsroute Daniël Lansens.
Een welgemeende dikke MERCI aan alle medewerkers.
THE MAKING OF geeft U al enigszins een idee  wat er achter de schermen heeft afgespeeld:
Klik hier op de link: https://youtu.be/P9S3d0y1Uo0
Alvast veel kijk- ,luister- en fietsplezier.

Fietstocht Arthur Naeyaert: ‘ARTHUR NAEYAERT ROUTE’, een audiofietstocht van 32 km

Na het overweldigend succes in 2020 van de nieuwe wandelroutes, lanceert VisitTorhout in de zomer van 2021 maar liefst 7 nieuwe fietstrajecten. Een ervan is de «Arthur Naeyaert route», een bewegwijzerde fietsroute van 32 km.
De audiofietstocht neemt je mee  door de Sparrestede en Lichtervelde ten tijde van WOI. Onderweg ontdek je hoe de stoutmoedige Arthur Naeyaert, de Torhoutse rebel, de Duitse bezetter belaagt en steeds te slim af is. Niet voor niks wordt hij betiteld als «De Schrik der Duitschers». We bezoeken de plaatsen waar het verhaal zich afspeelt en reconstrueren de feiten.
De fietstocht start aan de voorkant van het Vrijetijdshuis (Oud Stadhuis) in Torhout. Onderweg zijn er 10 stopplaatsen waar een QR-code bord zal staan. De fietser(s) kan deze QR-code via zijn smartphone inscannen en het verhaal beluisteren. De verhalen worden ondersteund met bijpassende foto’s en achtergrondgeluiden. De Toeristische dienst heeft de gesproken verhalen volledig ondertiteld voor slechthorenden en doven. Nu de Covid-reglementering het toelaat zijn we momenteel volop bezig met de repetities en de opnames van de 11 audioverhalen. De geacteerde verhalen worden met veel enthousiasme gebracht door 10 actrices en acteurs onder regie van Ignace Goethals.
Vele fietsers zullen zich nog de zeer geslaagde Theaterfietstocht « t’Is Thuur mezienke! » van zondag 26 augustus 2018 herinneren.

De flyer met routeplan is gratis verkrijgbaar in het Vrijetijdshuis (Oud Stadhuis) op de Markt in Torhout.
Zodra de opnames achter de rug zijn, worden de QR-code borden aangemaakt en geplaatst.

Tante Leonie – Veldegem en het verhaal van Arthur Naeyaert

Naar aanleiding van de Erfgoeddag 24 en 25 april 2021 heeft de gemeente Zedelgem samen met het Brugs Vertelcollectief ‘De Op-Lichters’ een 16-deelse verhalenreeks gemaakt met als titel: « Vier jaar en vier dagen – Zedelgemse vertellingen uit de Eerste wereldoorlog ».Er staan al 8 filmpjes online op YouTube. “TANTE LEONIE” Veldegem en het verhaal van Arthur Naeyaert de ‘Schrik der Duitschers’ is er één van: https://www.youtube.com/watch?v=4VcD5hW1d1M

Gazet van Antwerpen van 6 februari 1919: «De avonturen van den Thoroutenaar Arthur NAEYAERT.»

“Je mag niet alles geloven wat in de krant staat!” is een gezegde van alle tijden. Terwijl Naeyaert opgesloten zit in de gevangenis van Brugge, wachtend op zijn Assisenproces, brengt een correspondent van de Gazet van Antwerpen verslag uit over de avonturen van de Torhoutse rebel Arthur Naeyaert tijdens de Groote Oorlog. Vermoedelijk heeft de verslaggever zijn informatie gevonden in een dorp in Oost-Vlaanderen. Dit verklaart wellicht de vele fouten in het verhaal:

1. «Hij keerde terug naar Veldegem, doch nu een ander huis, waar hij in een hol onder de grond verbleef.» Na zijn eerste ontsnapping ging Naeyaert zich schuil houden bij Edgard Danschotter, de dichtste buur van Charles Denys op de Fruthoek in Veldegem (zie boek blz. 55). Arthur is niet ondergedoken in zijn “buzestove hotel” bij tante Leonie Vandierendonck aan de statie in Veldegem (blz.57). Tante Leonie had onder haar Leuvense kachel een ondergrondse kelderruimte waar Arthur dikwijls verbleef.
2. «…, doodde de Veldgendarmen, blies een munitiedepot in Lichtervelde op, en stal paarden, …» Naeyaert heeft wel in het munitiepark van Lichtervelde een wagon opengebroken om Browning-revolvers te stelen (blz. 97-98). Enige tijd later hebben Naeyaert en zijn kompaan Odiel Pleysier proberen een volgeladen munitietrein in brand te steken, maar hun opzet mislukte. Beiden hebben echter wel het munitiedepot aan de Groene Spriet in Edewalle doen ontploffen, alsook de ‘Schreibstube’ in het pionierspark in Torhout (blz. 145-146).
3. «Maar gendarmen daagden op, een gevecht ontstond en Pleyzier werd gedood. Naeyaert kon vluchten, maar drie dagen later woonde hij, als soldaat verkleed de begrafenis van zijnen vriend te Ruddervoorde bij.» Op donderdag 12 september 1918 is er geen gevecht ontstaan tussen Arthur, Odiel en de Duitse Feldgendarmen. Odiel werd om 4 uur in de morgen in koele bloede neergeschoten door zijn Duitse belagers., terwijl Naeyaert, ongewapend zich schuil hield in een greppel en alles zag gebeuren. Arthur is zeker niet gevlucht (blz. 148-149). Dat Naeyaert, vermomd als Duitse soldaat, de begrafenis van Odiel heeft bijgewoond in Ruddervoorde is onjuist. De uitvaart van Odiel heeft plaats gehad in Torhout, Odiel is wel gestorven in het ‘Ouderburgergesticht’ in Ruddervoorde. Dit verhaal heeft altijd de ronde gedaan in de Houtlandse regio, maar Naeyaert heeft zelf verklaart in zijn verslag in de Gazette van Detroit 1932, dat hij het zeker niet zou riskeren om de uitvaart van zijn beste boezemvriend bij te wonen. Al had hij het zo gewild, het was veel te gevaarlijk.
4. «Voor het proces moest hij naar Gent gevoerd worden.» De krijgsraad heeft plaats gevonden op donderdag 3 oktober 1918 in Brugge en niet in Gent (blz. 157). Wanneer de Duitsers op zaterdag 5 oktober 1918 zich terug trokken voor de opkomende bevrijders, namen ze Naeyaert mee naar Gent waar hij op de Kouter voor de vijfde maal kon ontsnappen uit de handen van zijn Duitse bewakers (blz. 159-166).

Dit bericht was mogelijk dankzij de medewerking van Pol Denys, bestuurslid Heemkundige Kring ‘Pastoor Ronse’ Zedelgem.

 

 

Beloning van 500 MARK

Dat de Duitse administratie ondanks de nakende bevrijding, nog perfect functioneerde, bewijst onderstaande aanplakbrief van de Duitse bezetter tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Op donderdag 3 oktober 1918 verscheen Arthur Naeyaert in Brugge voor de Duitse Krijgsraad waar hij maar liefst 16 terdoodveroordelingen gekregen had. De uitvoering van het vonnis moest plaatsgrijpen in Brugge op dinsdag 8 oktober 1918. Maar op 4 oktober namen in Brugge reeds vele Duitsers de vlucht voor de komst van de geallieerden. In de gevangenis werden de Belgische gevangen vrijgelaten behalve Naeyaert. Arthur Naeyaert werd ’s anderendaags vroeg in de morgen uit zijn cel gehaald en op de gevangeniskoer tussen 14 soldaten (de laatst overgebleven bewakers van de gevangenis) geplaatst. Hij werd afgevoerd naar de Katelijnepoort en werd per schip met zijn bewakers via het kanaal naar Gent overgebracht. Net voor het binnengaan in de Etappenkommandantur op de Kouter in Gent kon Naeyaert voor de vijfde maal ontsnappen uit de handen van de Duitse bezetter. Enkele uren na zijn spectaculaire ontsnapping ging de stad Gent al vol met aanplakbrieven waarbij een beloning van 500 Mark werd beloofd voor diegene die Naeyaert konden vatten of aanbrengen (zie boek blz. 157 t.e.m. 166). De vlugge verspreiding van het alarmerend bericht was te danken aan de Centrale van de Geheime Feldpolizei in Gent waar alle persoonsgegevens van Naeyaert waren gekend, daar hij bij zijn derde gevangenneming op maandag 21 mei 1917 in Veldegem door de Geheime Feldpolizei al ’s anderendaags werd overgeplaatst naar de gevangenis in Gent. Naeyaert vertoefde van dinsdag 22 mei tot en met vrijdag 21 september 1917 in het Gentse cachot (zie boek blz. 80 t.e.m. 84). Daarna werd hij overgeplaatst naar de gevangenis in Brugge waar hij op woensdag 23 januari 1918 voor de derde maal kon ontsnappen. De aanplakbrief van 5 oktober 1918 is de enige Duitse affiche waarop Arthurs familienaam correct werd geschreven: ‘Naeyaert’. Bij vorige aanplakbrieven van 29 augustus 1918 werd Thuur zijn familienaam foutief geschreven: ‘Naeyart’. De publicatie van deze 3 onderstaande aanplakbrieven is mogelijk dankzij de medewerking van: 1. Archief Universiteit Gent (via William Bulcke, Facebookgroep Wereldoorlog 1914) 2. Stadsarchief Brugge 3. Stadsarchief Tielt.

Drie legerpaarden gestolen in Lichtervelde. Had Arthur Naeyaert de hand in deze stoutmoedige diefstal?

In het jaarboek 2019 van de Heemkundige Kring Karel Van de Poele te Lichtervelde heeft voorzitter Filip Van Devyvere een artikel geschreven dat gebaseerd is op de gegevens uit het velddagboek van het Koninklijke Saksische Veldhospitaal 354 dat tussen 24 maart en 17 mei 1918 zijn tenten in Lichtervelde opgeslagen had (zie jaarboek blz. 73-74). In die periode werden in het Veldhospitaal een aantal paarden gestolen. Het Veldhospitaal 354 was een aparte militaire eenheid die ten dienste stond van het legerkorps.

De algemene schaarste van paarden waarmee het Duitse leger in het voorjaar van 1918 te kampen had was een nijpend probleem. Vele legerpaarden van het veldhospitaal waren verzwakt wegens te veel werk en te weinig eten, andere waren uitgeleend aan een andere eenheid waar er nog een groter tekort was. Nog andere paarden werden ziek omdat ze door het constante hongergevoel alles aten wat ze te pakken kregen. Bovendien waren slechts de helft van de paardenbegeleiders aanwezig: sommigen waren gedetacheerd naar andere eenheden en andere waren thuis met verlof om daar het voorjaarswerk te doen op de landerijen.

Tot overmaat van ramp werden op 27 april 1918 ook nog drie waardevolle paarden gestolen. Wegens het tekort aan paardengeleiders was de bewakingsopdracht aan soldaten toevertrouwd die de hele nacht langs de stallen moesten patrouilleren. Op het einde van de Groote Oorlog was paarden stelen een lucratieve bezigheid want met de medeplichtigheid van sommige Duitse soldaten konden de dieven redelijk driest te werk gaan (zie boek Arthur Naeyaert: Paardensmokkel blz. 95 – 100). Dat was ook wat er die dag, kort voor middernacht gebeurde. De dieven lagen op de loer en zodra de soldaat met wachtdienst hen de rug toekeerde, maakten zij er gebruik van om in te breken in de stal en er met drie waardevolle dieren vandoor te gaan. Wanneer de bewaker terugkeerde, rook hij onraad maar ondertussen was het kwaad geschied. De wacht sloeg alarm en de bevelhebber verwittigde onmiddellijk de Feldgendarmen. Samen met enkele soldaten op de fiets werd een zoekactie georganiseerd die evenwel niets opleverde. De volgende morgen werd de speurtocht hernomen en afgaand op de sporen van de hoeven konden ze de paarden volgen tot in de buurt van Veldegem. Daar geraakten ze het paardenspoor bijster omdat de paarden op het harde wegdek van de Brugsesteenweg geen hoefafdrukken meer achterlieten. Op hoop van zege werden in Brugge nog enkele verdachte paardenstallen doorzocht wat evenwel geen resultaat opleverde. Een week later werd een nieuwe poging tot diefstal gedaan die echter op niets uitdraaide. Vanaf nu zouden de paarden in een afgesloten barak ondergebracht worden en stonden er onderofficieren met geladen geweer in de buurt op wacht.

Dagverslag uit het ‘Kriegstagebuch des Köninglichen Sächsischen Feldlazaretts 354’:

27.4.18,  Ortsunterkunft: Lichtervelde

Wetter: Trübe etwas Regen. Nachts, kurz vor 12:00 Uhr, werden dem Feldlazarett nach Erbrechen eines verschlossenen Stalles 3 wertvolle Pferde gestohlen. Zwar war trotz des eben erwähnten großen Mangel an Fahrern eine dauernde Nachtwache gestellt, die die ganzen Ställe ständig abzupatrouillieren hatte. Es handelte sich aber offenbar um eine wohlorganisierte Bande von Einwohnern und Soldaten, die die Zeit, in der der Posten nach der anderen Richtung ging, genau abgepaßt und benutzt hatte.  Der Posten bemerkte zurückkehrend zwar, daß irgend etwas vorging, lief eilig auf den Stall zu, konnte aber den Diebstahl nicht mehr verhindern.  Er alarmierte sofort; der Chefarzt benachrichtigte sogleich die umliegenden Gendarmerie-Stationen und nahm mit den in Ort befindlichen Feld-gendarmen und eigenen Leuten auf Rädern sofort die Verfolgung auf. Ohne Erfolg.

28.4.18,  Ortsunterkunft: Lichtervelde

Wetter: Wechselnd. Die bei Tageslicht wieder aufgenommene Verfolgung läßt die an Stollen pp unverkennbaren Spuren der gestohlenen Pferde bis in die Gegend von Veldegem verfolgen, wo sie auf der harten Straße, wahrscheinlich nach Brügge, verschwinden.

29.4.18,  Ortsunterkunft: Lichtervelde

Wetter: Kuhl, wechselnd. Nachdem die Feld-Polizei Brügge auch voraus benachrichtigt worden war, wird ein Train-Sergeant dahin gesandt, um gemeinsam mit der dortigen Feld-Polizei verdächtige Ställe u.s.w. abzusuchen. Erfolglos.

30.4.18,  Ortsunterkunft: Lichtervelde

Wetter: Trübe, windig, kühl. Auch absuchen umliegender Ställe und Gehöfte bleibt ebenso erfolglos.

4.5.18,  Ortsunterkunft: Lichtervelde

Wetter: Früh trübe, kühl, dann schön. In der letzten Nacht ist eine neuer Versuch zum Pferdediebstahl gemacht worden, aber nicht zur Ausführung gekommen; da mit einer Wiederholung in der nächsten zu rechnen ist, werden mehrere Unteroffiziere mit geladenen Karabinern unsichtbar in der Nähe der Ställe aufgestellt. Es geschieht aber nichts.

Waren  Arthur Naeyaert en zijn kompanen bij deze gedurfde diefstal betrokken?

Na zijn spectaculaire ontsnapping uit de gevangenis van Brugge op 23 januari 1918 maakte de ontsnappingskoning Naeyaert tijdens zijn revalidatieperiode bij Marie Gevaert in Lichtervelde kennis met de voortvluchtige Emiel Saelen (alias Miel David) die Arthur introduceerde in de illegale paardenhandel (zie boek Arthur Naeyaert: blz. 97). Ook zijn latere boezemvriend Odiel Pleysier was meteen ook kandidaat voor deze profijtelijke handel in legerpaarden. De meeste legerpaarden werden op het einde van de oorlog op de zwarte markt verkocht aan 1000 Mark het stuk, dit was ongeveer 1300 Belgische Franken, het jaarloon van een hoofdonderwijzer.

Of Naeyaert de dief was die op 27 april 1918 drie paarden van het Saksische Veldhospitaal 354 stal, is onzeker. Alvast was zijn kompaan Emiel Saelen er niet meer bij daar hij op zondagmorgen 17 maart 1918 aan de ‘Breskens’ in Torhout door de Duitse bezetter werd neergeschoten. In mijn 8 jaar historisch onderzoekswerk heb ik op deze datum geen spoor gevonden van een paardendiefstal in Lichtervelde. Toch was het niet onmogelijk want de gedurfde manier waarop de diefstal gebeurde en de zoektocht die naar Veldegem en Brugge (Arthurs zijn gebruikelijke smokkelroute) leidde, zijn elementen die wijzen in de richting van Naeyaert. De waarheid is hieromtrent niet meer te achterhalen. Maar ook in Lichtervelde liepen er enkele paardendieven rond. Uit de Duitse aanplakbrief ‘BEKENDMAKING’ (zie foto) lezen we dat werkman Leon Delameilleure, Oscar Werbrouck en Alberic Verhulst, allen uit Lichtervelde op 13 juli 1918 door het veldgerecht werden veroordeeld wegens paardendiefstal en het reizen zonder reisbewijs.

Dit bericht was mogelijk dankzij de medewerking van Filip Van Vyvere, voorzitter van de Heemkundige Kring Karel Van de Poele te Lichtervelde